Dönemin başbakanı Recep Tayyip Erdoğan, kamuoyunda “çılgın proje” olarak adlandırılan “Kanal İstanbul” projesini İstanbul Kongre Merkezi’nde tanıttı.

Projenin yaratacağı olası çevre felaketleri ile ilgili konuşan Greenpeace Akdeniz Genel Direktörü Dr. Uygar Özesmi, projenin hayata geçmesi durumunda deniz canlılarının, su havzalarının, verimli tarım alanlarının ve ormanların ciddi şekilde olumsuz etkileneceğini söyledi.

İstanbul’un susuz kalacağını ve balık popülasyonunda ciddi düşüş yaşanacağını ayrıca Trakya’ya ait endemik bitki türlerinin yok olacağını belirten Özesmi, “Dolayısıyla bu projenin ÇED’nin yapılmasına dahi gerek yoktur; her şey son derece açık ve net çünkü. Böylesine bir çevresel felaketi görmek için ÇED’e ihtiyaç yok.” dedi.

Başbakan Yardımcısı Ali Babacan, Stratejik Düşünce Enstitüsünce düzenlenen “Ekonomi Güvenliği” konulu panelin açılışında yaptığı konuşmada, önlerinde çok önemli vizyon projeleri bulunduğunu ve bu projelerden en önemlisinin Kanal İstanbul olduğunu söyledi. 

Babacan sözlerine şöyle devam etti: “İlk etapta bakanlar olarak ‘acaba olur mu, olmaz mı, çok mu çılgın, acaba gerçekleştirilebilir mi?’ şeklinde şüpheler hissettik ama Sayın Başbakanımız bunu açıkladı. Olmayacak olsa zaten bu açıklanmazdı. Biz, bunun gerçekçi bir proje olduğuna inanıyoruz. Türkiye için, hatta dünya için çok konuşulacak bir proje olduğuna da inanıyoruz. Her türlü çevre değerlendirmesi ve hazırlığı çok dikkatli yapılmalı ama yapıldıktan sonra da İstanbul’u, İstanbul’un deniz trafiğini çok rahatlatacak bir proje haline gelecek.”

Hacettepe Üniversitesi Çevre Mühendisliği bölümünde öğretim üyeliği yapan deniz bilimci Prof. Dr. Cemal Saydam, Kanal İstanbul’un yaratacağı ekolojik tahribatı anlattı. Projenin eski Haliç’i geri getireceğini belirten Saydam “Yeni bir kanal Marmara’ya yeni bir organik yük demek. Sakarya Nehri’nin 5-10 katı daha fazla organik yük getirir. Bu yük ilk 10 yılda başlarda belki balık stoklarını arttırır bile. Fosfat çoğalacak. Oksijensiz tabaka yüzeye çıkacak. Hidrojensülfür oluşur. Bu da insan oğlunun en hassas olduğu koku anlamına gelir. Yani eski Haliç. O zaman Marmara biter. İstanbul biter. Zamanı söylemek zor, belki 100 belki 1000 yıl sonra…” ifadelerini kullandı. 

Karayolları Genel Müdürü Cahit Turan, Kanal İstanbul projesiyle ilgili yeni detaylar paylaştı. Proje kapsamında kanalın üzerine Boğaz köprüleri standardında 6 ayrı köprü yapacaklarını belirten Turan, bu köprülerin yatırım tutarının 5 milyar TL olduğunu aktardı. Turan şunları kaydetti: 

“Kanal İstanbul’u yeni bir Boğaz kabul edersek, mevcut yolların hepsinin yeni Boğaz köprüleri ile kanalın üzerinden devam etmesi lazım. Karayollarının devamı olarak 4 köprü yapacağız. D100, TEM, TEM’in yan yolları ve D20 karayolların uzantısı olacak.” 

“Böyle büyük bir işi tek firmanın üstlenmesi zor. Köprü üzerinden geçiş ücreti almayacağız. Mevcut yolların devamı gibi olacak. Şu anda kanalın şehir planlarına işlenmesini bekliyoruz. İhale etme yetkisini aldık ama yer teslimi için plana ihtiyacımız var. Planlar onaylanır onaylanmaz ihaleye çıkacak durumdayız. Hemen köprülerin yapılması lazım ki kanalın inşaatı gecikmesin”

Dönemin Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanı Binali Yıldırım, NTV canlı yayınında Kanal İstanbul projesiyle ilgili olarak, “Hazırlık çalışmaları devam eden projenin yapım çalışmalarını bu sene sonunda başlatmayı, en azından ihaleleri başlatmayı hedefliyoruz” dedi.

CHP İstanbul Milletvekili Gülay Yedekçi mecliste düzenlediği basın toplantısında TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nun gündemine gelen torba yasayla ilgili, “CHP olarak daha önce Anayasa Mahkemesi’ne giderek iptal ettirdiğimiz maddeler tekrar aynı şekliyle getiriliyor ve sanki hiç iptal edilmemiş gibi bir intiba yaratılmaya çalışılıyor. Torba yasanın asıl amacının, su yolu adı altında isimlendirilen Kanal İstanbul projesinin hayata geçirilme çalışması olduğu kanaatindeyiz.” diye konuştu. 

TBMM genel kurulunda kabul edilen torba yasada Kanal İstanbul projesine “su yolu” tanımıyla hukuki zemin oluşturuldu. Tasarıyla ilgili kanunda “su yolu” tanımı yapılarak, su yollarına kanuni statü kazandırılıyor. “İmar planı kararıyla yapay olarak oluşturulan ve deniz araçlarıyla ulaşımın sağlandığı su geçidi”, su yolu olarak tanımlanıyor.

Yapılacak su yoluna isabet edecek hazine ve özel idareye ait arazi ve arsaları, kamu gereksinimi ve kamu yararı nedeniyle belediye ve özel idarelerce satılamayacak veya başka bir maksatla kullanılamayacak. 

Limak Yatırım Yönetim Kurulu Başkanı Ebru Özdemir, Reuters ile yaptığı söyleşide inşaat sektörünün en önemli yatırım alanlarından biri olduğunu belirterek büyük altyapı projelerinin yanısıra Kanal İstanbul ve Çanakkale Boğazı projelerine de gireceklerini açıkladı. 

Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanı Ahmet Arslan, yapılması durumunda sadece Marmara’da değil Ege ve Karadeniz’de de doğa felaketine yol açacağı uyarısı yapılan Kanal İstanbul için etüt proje sözleşmesinin imzalandığını açıkladı. 

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın “Biz bu şehrin kıymetini bilemedik, bu şehre ihanet ettik, hala da ediyoruz, bundan ben de sorumluyum.” sözlerini günah çıkarma olarak yorumlayan TMMOB İstanbul İl Koordinasyon Kurulu Sekreteri Cevahir Efe Akçelik, “‘Bu şehre ihanet ettik’ sözlerinden sonra Kanal İstanbul’u müjdeleyici bir şekilde açıklıyorsa gerçekten büyük bir sıkıntıdır. Gerçekten ihanet ettiklerini düşünüyorlarsa Kanal İstanbul’u hiç başlamadan iptal edebilirler.” dedi. İstanbul’un her dönem bir çekim merkezi olduğunu dile getiren Akçelik, 15 yıllık AK Parti iktidarı boyunca İstanbul’un bir finans kentine dönüştürüldüğünü, bu dönüşüm sırasında da kent emekçilerinin kent merkezinden uzaklaştırıldığını ve kent yoksullarının bu finans merkezlerinde çalışmaya zorlandığını ifade etti. 

Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanı Ahmet Arslan, 5 farklı alternatif arasında yapılan çalışmalar sonucu 4. alternatif olarak görülen Küçükçekmece-Sazlıdere-Durusu koridorunda karar kılındığını açıkladı. Bakan Arslan, “Kanal İstanbul Projesi, Küçükçekmece Gölü’nden girecek ve Sazlısu Barajı’nın oradan Terkos Barajı’nın doğusundan Karedeniz’e çıkmış olacak. Güzergahımız yaklaşık 45 km. Çalışmaları yaparken Terkos Gölü su havzasıyla etkileşimi olamaması adına kritik sınırdan doğu istikametine yaklaşık 500 km uzaklaştırıldı. Baklalı ve Dursunköy yerleşkelerinin kanal havası altında kalmaması adına bu yol izlendi ve bölge sakinlerinin olumsuz etkilenmemesi sağlandı.” ifadelerini kullandı. 

Bakan Arslan’ın Kanal İstanbul’un Durusu Köyü’nden geçeceğini açıklaması sonrası, yatırımcılar köye akın etti. Açıklamadan sonra gayrimenkul ilanlarına ilginin çok arttığını belirten bölge sakinleri, olası bir taşınma durumunda gidecek yerleri olmadığını belirtti.

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’ndan Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı Altyapı Yatırımları Genel Müdürlüğü tarafından yapılması planlanan “Kanal İstanbul” projesinin Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) başvuru dosyasının uygun bulunarak ÇED sürecinin başladığı bildirildi. 

Kanal İstanbul raporunu açıklayan TMMOB İstanbul İl Koordinasyonu (İKK), ‘yaşamsal bir yıkım ve felaket önerisi’ dediği projeden vazgeçilmesini istedi. Mimarlar Odası İstanbul Şubesinde düzenlenen toplantıda konuşan TMMOB İKK Sekreteri Cevahir Efe Akçelik, “Şimdiye kadar açıklanan verilerden dahi, kanal projesi kapsamında Terkos Havzası da dahil 3. Havaalanı ve 3. köprü bağlantı yollarından geriye kalan bütün orman alanları, tarım alanları, meralar yer altı ve yer üstü su toplama havzaları, havzadaki mahallelerle birlikte Karadeniz ve Marmara Denizi ve kıyıları dahil olmak üzere bütün coğrafyanın inşaat ve yıkım alanı olarak tasarlandığı anlaşılmaktadır. Tekrar ve önemle uyarıyoruz. Kanal İstanbul’dan derhal vazgeçilmeli ve gündemden düşürülmelidir” diye konuştu. 

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Güney Kore ziyareti sonrası, Güney Koreli inşaat şirketi SK Engineering & Construction (E&C) Başkan Yardımcısı Seung Soo Lee, daha önce Avrasya Tüneli ve 1915 Çanakkale Köprüsü gibi projelerde yer aldıklarını ve Türkiye’de deneyim sahibi olduklarını belirterek “Kanal İstanbul, çok büyük bir proje. Cumhurbaşkanı Erdoğan projeyle ilgili davet etti ve bizim liderimiz kabul etti. Bize iş düştü demektir. Türkiye’de deneyimlerimiz var. Sadece projenin ayrıntılarının açıklanmasını bekliyoruz. Ayrıntılar netleştikten sonra projeye önderlik etmek istiyoruz” açıklamasında bulundu.

AK Parti İstanbul Milletvekili Hasan Turan tarafından verilen Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun teklifinde yer alan düzenleme Plan Bütçe Komisyonu’nda görüşüldü, bedelli askerlikle ilgili kanun teklifiyle birleştirilerek ele alındı.

Verilen kanun teklifi ile 3996 Sayılı Bazı Yatırım ve Hizmetlerin Yap-İşlet-Devret Modeli Çerçevesinde Yaptırılması Hakkındaki Kanunun kapsam maddesine ‘denizleri gölleri, nehirleri, birbirine bağlayarak gemilerin seferine imkan veren su yolu işlevi görecek kanal veya benzeri altyapı tesisleri, lojistik faaliyet alanları, raylı ulaşım sistemleri ile bunların bakım, onarım, işletme, manevra, geceleme gibi ihtiyaçların karşılanacağı alan ve tesisleri’ ibaresi eklendi. 

Düzenlemeyle Kanal İstanbul projesi Yap-İşlet-Devret modeliyle hayata geçirilebilecek. 

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, yeni sistemin ilk kabinesinin 100 günlük eylem planını açıkladı. Beştepe Millet Kültür ve Kongre Merkezi’ndeki tanıtım toplantısında, “Cumhurbaşkanlığı 100 Günlük İcraat Programı”nın öne çıkan bölümleriyle ilgili bilgi veren Erdoğan, her bakanlıkla ilgili yapılması planlanan icraatları da paylaştı. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın planları arasında ilk maddede ”Kanal İstanbul Projesi kapsamında taşınmaz devri ve planlama çalışmalarının tamamlanması” yer aldı. 

Yerel seçimler öncesi çalışma yapan İstanbul Büyükşehir Belediye Başkan adayı Ekrem İmamoğlu, Kanal İstanbul projesiyle ilgili “Yaptığımız araştırmalar sonucunda yurttaşlar işsizlik, ulaşım, ana okulu, park, tiyatro kütüphane gibi şehrin sorunlarını sıraladılar. Ben 100 sorunun içinde Kanal İstanbul’a rastlamadım. Kanal İstanbul bu şehrin önceliği değil.” ifadelerini kullandı. 

Katıldığı bir televizyon programında Kanal İstanbul ile ilgili açıklamalar yapan İstanbul Büyükşehir Belediye Başkan adayı Binali Yıldırım, “İstanbul’un güvenliği her şeyin önünde gelir. Bugün Boğaz’dan geçişler akmaya devam ediyor. Akaryakıt taşıyan gemiler geçiyor, her biri nükleer bomba. Ne büyük bir tehdit altında olduğumuzu anlatmak istiyorum. Bizim yapacağımız Kanal İstanbul, Marmara’yı Karadeniz’e bağlayacak bir su yolu.” ifadelerini kullandı.

TMMOB Mimarlar Odası, Ankara’da yapılan Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) raporuna son halini vermek için yapılan İnceleme Değerlendirme Komisyonu toplantısına tepki göstermek amacıyla İstanbul Karaköy’deki Büyükkent Şubesi’nde bir basın açıklaması düzenledi. Grup adına basın açıklamasını okuyan İstanbul İl Koordinasyon Kurulu sekreteri Cevahir Efe Çelik, ÇED raporunun ‘çevresel etkileri değerlendiren bir rapor’ değil de bir tür ‘tanıtım raporu’ olduğunu söyleyerek, “Bu proje kentin tüm ekosistemini, kentsel, arkeolojik ve doğal sit alanlarını baskısı altına alarak bölge ekonomisini ve halkın yaşam kalitesini derinden sarsacaktır. Bu bir yıkım ve felaket projesidir; denizlerimize, orman alanlarımıza su ve yaşam hakkımıza müdahale ederek telafisi imkansız tahribatlar yaratması kaçınılmaz olan bu projeyi reddediyoruz” diye konuştu. 

CHP’nin TBMM’de 26 Temmuz 2018’de kabul edilen, Kanal İstanbul’un Yap-İşlet-Devret kapsamına alan torba yasanın ilgili maddesinin değişimi için Anayasa Mahkemesi’ne yaptığı iptal başvurusu, oy birliğiyle reddedildi.

ÇED raporuna dair itiraz dilekçesi vermek isteyen yurttaşlar, Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü merkezlerinin önünde uzun kuyruklar oluşturdu. 

25 Aralık’ta başlayan Kanal İstanbul’la ilgili ÇED raporuna itiraz süreci sona erdi. Soğuk hava ve yağmura rağmen İstanbul’un her iki yakasındaki Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüklerine yurttaşlar adeta akın etti. 

Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü’nün Beşiktaş’taki merkezine 100 bini aşkın dilekçe verildiği bildirildi. 

Ya Kanal Ya İstanbul İnisiyatifi’nin çağrısıyla Kanal İstanbul projesine ‘Hayır’ demek için Küçükçekmece Gölü etrafında bir araya gelen yüzlerce yurttaş insan zinciri oluşturdu. Küçükçekmece Gölü ve Küçükçekmece Taş Köprü olmak üzere iki noktada bir araya gelen yurttaşlar “Kanala değil depreme bütçe” pankartı açtı. “Kanal hayal deprem gerçek”, “Ya Kanal ya içme suyu”, “Kanala değil işsizliğe bütçe” dövizlerini taşıyan kitle sık sık, “Kanala değil eğitime bütçe”, “Bu daha başlangıç mücadeleye devam”, “Direne direne kazanacağız” sloganları attı.

Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’ın Kanal İstanbul güzergahından 13 dönümlük arazi aldığı iddia edildi. Cumhuriyet Gazetesi’ne konuşan bir bakanlık yetkilisi, Albayrak’ın babası Sadık Albayrak’ın, 2003 yılında bölgede aldığı araziye komşu olan bir araziyi “yabancıya gitmesin diye” satın aldığını, durumun Kanal İstanbul’la ilişkilendirilmesinin ise “zorlama” olacağını savundu. 

Bakan Albayrak’ın avukatı Ahmet Özel ise haberi yalanladı. “Doğrudan Bakan Berat Albayrak’ın şahsını hedef alan ve Sayın Bakanımızı kamuoyunun husumetine maruz bırakmayı amaçlayan bu sözde haberdeki ithamlar ve yorumlar kesinlikle yalandır” diyen Özel, arazinin Kanal İstanbul’un gündeme geldiği tarihten çok geriye dayanan bir tarihte satın alındığını söyledi. Özel, haberle ilgili hukuki süreç başlatacaklarını ifade etti.

Ya Kanal Ya İstanbul İnisiyatifi’nin çağrısıyla Kanal İstanbul projesine karşı Kadıköy Süreyya Operası önünde meşaleli insan zinciri oluşturuldu. Yoğun yağmura ve polisin engelleme girişimlerine karşı düzenlenen eylemde Kanal İstanbul’a bir kez daha ‘hayır’ denildi.

Eyleme HDP İstanbul Milletvekili Züleyha Gülüm ve TİP Milletvekili Erkan Baş da dahil olmak üzere çok sayıda yurttaş katıldı. Sık sık “Gençlik gelecek, gelecek yeşillenecek”, “Sana kanal yaptırmayacağız”, “Kanala hayır”, “Kanala değil depreme bütçe”, “Hasankeyf, Kuzey Ormanları, Kazdağları burada” sloganlarının atıldı. 

Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’ın Kanal İstanbul güzergahında arazi aldığına yönelik haberlere getirilen erişim engeli haberine de erişim engeli getirildi.

Kanal İstanbul projesine yönelik tartışmalar sürerken, çevresinde kurulacak yeni şehir için imar çalışmaları devam ediyor. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, yedi etaptan oluşan 1/5000’lik Nazım ve 1/1000 Uygulama İmar Planı hazırlıyor. Projenin ilk üç etabından oluşan ve Arnavutköy ile Başakşehir ilçelerini kapsayan planların kabul edilmesi sonucu Katar Emiri Temim bin Hamad es-Sani’nin annesi Şeyha Moza’nın Baklalı’da satın aldığı 44 dönümlük tarla, turizm ve ticaret alanı oldu.

Kanal İstanbul projesinin bilirkişi heyetinde bulunan ve Yıldız Teknik Üniversitesi’nde akademisyenlik yapan H.A. bilirkişi heyetinden çekilerek, olumlu ÇED raporuna karşı açılan davaya bakan İstanbul 10. İdare Mahkemesi’ne dilekçe sundu. Dilekçede yetkililerin 2013’te kendisine ulaşarak planlanan kanal güzergahları ile ilgili teknik rapor istediklerini, raporun tesliminin ardından yetkililerin kendisine ulaşarak raporun uygun görülmediğini ve yeniden düzenlenmesi gerektiğini söylediklerini, raporu değiştirmeyi kabul etmediği için üstü kapalı ve açıktan tehditler aldığını aktaran H.A., görevden affını talep etti. 

Çekmeköy Belediyesi’nin durum değerlendirme toplantısına katılan Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum, “Kanal İstanbul Projesi için artık imar planlarını onaylamış ve askıya çıkarmış bulunuyoruz. Bu çerçevede inşallah adımlarımızı da hızlı bir şekilde atmak suretiyle güzel İstanbul’umuza Kanal İstanbul projesini de kazandırıyor olacağız.” şeklinde konuştu.

Yeniçağ Gazetesi’nde köşe yazarlığı yapan Murat Ağırel, köşesinde Kanal İstanbul projesi yakınlarında arazi aldığını iddia ettiği 15 kişinin isimlerini yazdı. 

Ya Kanal Ya İstanbul İnisiyatifi’nin çağrısıyla Avcılar’da toplanan eylemciler, bisikletlerle Küçükçekmece’deki tarihi Mimar Sinan Köprüsü’ne giderek basın açıklaması gerçekleştirdi. Açıklamada “Kanal İstanbul ve Yenişehir denen rant projesinin yapılmak istenmesinin doğayı öldüreceği, İstanbul’un ve hatta Marmara Bölgesi’nin geri dönülmez biçimde tahrip olacağı bilindiği halde ‘inat edenler’ sadece kendi ‘beka’larını düşünüyorlar. Bu akıl ve bilimden uzak projede yer alan şirketlerin hepsinin isimleri biliniyor; mafya, yandaşlar ve hatta büyük sermaye halkın büyük emekle ayakta tutmaya çalıştığı tarım arazilerine türlü mafyatik araçlarla el koyuyor” denildi. 

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın katılacağı Kanal İstanbul’un temel atma töreni öncesi, törenin yapılacağı alana “Ya Kanal Ya İstanbul” pankartı asıldı. 

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Kanal İstanbul’un çevresine kurulması planlanan Yenişehir için hazırladığı imar planlarını itirazlar üzerine tekrar değiştirdi. Yeniköy Mahallesi’nden geçecek 55 metre genişliğindeki yol 25 metreye indirildi. Kanal yapısına baraj statüsü getirildi.