500 Days of Summer (Aşkın 500 Günü) isimli filmde yer alan iki ana karakter Summer ve Tom’un hayattan ve ilişkilerden farklı beklentilerini anlatmak için ekranı ikiye bölen sinematografik anlatım tekniği kullanılır. Ekranın sol kısmında “Expectations” (hayal edilen), sağ kısmında “Reality” (gerçekte olan) yazar. 

Video: https://www.youtube.com/watch?v=yj_48w1pfIk

“Expectation vs. Reality”, sık kullanılan bir mim haline geldi. Tumblr, Reddit, College Humor gibi geniş kitlelerce kullanılan mizah sitelerinde “Expectations vs. Reality” isimli ayrı sayfalar açıldı.

İlk örnekleri 2013’te görülmeye başlansa da, akımın en popüler olduğu yıl 2014 idi. Hayallerin hayattaki karşılığı yer yer “gerçekte olan” ya da “aslında olan” şeklinde de dillendirildi. Kelimeler değişse de, akım çoğunlukla yurtdışında olan ile Türkiye’de olanı karşılaştırdı. Akımın en akılda yer eden örneği, “Hayaller Paris, Hayatlar Muş” ifadesi oldu. Bu karşılaştırma, dönemin popüler yapımlarında da yer buldu.

—

internetin şefkatsiz eli

Akıllı telefonlar hayatımıza girmeden önce, insanlar kendi görüntüleriyle aynalarda ve camlarda karşılaşıyordu. Eline aldığı tarağın mikrofon olduğunu hayal eden bir çocuğun düşlerine, çoğunlukla yalnız kendisi tanık oluyordu. Akıllı telefonların ve herkesin sözünü söyleyebilmesini sağlayan sosyal medyanın yaygın biçimde hayatımıza girmesiyle, eline tarak alan çocuk şarkısını aynada kendisine değil kamerada kime ulaşacağını bilmediği sayısız insana söyleyebilir hale geldi. Dijital iletişim teknolojilerindeki değişim, hayallerle hayatın farkının daha acımasızca dile getirilmesine imkan verdi. Nice genç, sırf sarı saçlı mavi gözlü olduğu için Kıvanç Tatlıtuğ’a benzemediğini, filmlerde yaşanan aşkların iyi yazılmış senaryolardan ibaret olduğunu, havalı sandıkları saç kesimlerinin insanlık onuruna bile yakışmadığını internetten öğrendi. İnternetin şefkatsiz eli yüzümüze tokat oldu, hayal aleminden bizi uyandırarak gerçeklikle tanıştırdı. Bunun en bilinen örneklerinden bir tanesi de, Paris’i düşleyenleri Muş’la tanıştıran “hayaller hayatlar” akımı oldu.

Zamanla “Expectation vs. Reality” mim haline geliyor ve Tumblr, Reddit, College Humor gibi geniş kitlelerce kullanılan mizah sitelerinde ayrı bir sayfa olarak açılıyor. Özellikle 2011 – 2015 yılları arasında viral hale geliyor. 

“Expectation vs. Reality” akımı ayakları yere basar hale gelmeden evvel, benzer amaçla kullanılan başka akımlar tarafından da besleniyor ve güçleniyor.

“Nasıl göründüğümü düşündüğüm vs. aslında nasıl göründüğüm” – “What You Think You Look Like vs. What You Actually Look Like” (2008) akımı. Kaynak: https://knowyourmeme.com/memes/what-you-think-you-look-like-vs-what-you-actually-look-like 

“İnsanların yaptığımı düşündüğü vs. Aslında ne yaptığım” – “What People Think I Do vs. What I Really Do” (2012) akımı. Kaynak: https://knowyourmeme.com/memes/what-people-think-i-do-what-i-really-do

İngilizce akımın pek çok örneği, dünyevi ve/ya estetik zevklere odaklanıyor. Floral desenli gömlek giymenin verdiği hisle aynadaki karşılığından, izlediği makyajı kendi yüzünde yapamamaya, internetten sipariş edilen kıyafetin üzerimizdeki halinin onu sergileyen modeldeki görüntüsüne benzememesine; gündelik hayal kırıklıklarını anlatmak için kullanılıyor.

Kaynak: https://twitter.com/mattprigge/status/1156256690649612288?s=20

Kaynak: https://twitter.com/maridlav/status/1033313036059254784?s=20

Kaynak: https://twitter.com/hannahennigan/status/694973026052370432?s=20

Akımın en akılda yer eden örneği, “Hayaller Paris, Hayatlar Muş” ifadesi oldu. Bu karşılaştırma, dönemin popüler yapımlarında da yer buldu.

Paris’ten Muş’a uzanan hayal kırıklığı, Büşra Pekin ve Murat Boz’un başrollerini paylaştıkları 2014 yapımı ‘Hadi İnşallah’ isimli filmde bir duvar yazısı olarak izleyicilerle buluştuğunda, artık akım sosyal medya sınırlarından çoktan dışarı taşmıştı.

Akımın yaygınlaştığı yıllarda gerçekleşen bir dizi bombalı intihar saldırısı, hayallerle hayatlar arasındaki mesafenin alt üst olmasına sebep oldu. Hatta pek çok insan için hayal kurulmaya değer yerleri hayatlarıyla birdenbire benzer kıldı. 13 Kasım 2015 yılında Paris’in çeşitli bölgelerinde aynı anda gerçekleşen 130’dan fazla insanın hayatını kaybetmesi sonuçlanan bombalı ve silahlı saldırılar sonrasında attığı tweetle Can Dündar, Parisle Muş’un bir anda birbirinden çok da farkı kalmamasını hayaller hayatlar akımına atıfta bulunarak söylemişti.

Kaynak: https://twitter.com/candundaradasi/status/665795460456718336

2009’da bir filmden doğarak Türkçeleşen “Hayaller ve Hayatlar” akımı önce beyaz ekrandan sosyal medyaya, ardından sosyal medyadan tekrar beyaz ekrana, duvarlara, sokaklara taşarak bugüne dek etkisini sürdürüyor. Farklı dillerdeki ve coğrafyalardaki kullanımı ile hayal kırıklıklarını anlatmak isteyen insanlara can simidi oluyor.