TÜRKİYE’DE NÜKLEER ENERJİNİN YOLCULUĞU
Türkiye’nin nükleer hikayesi
Eski Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Hilmi Güler, 2004 yılında yaptığı açıklamada, önceki yıllarda ihaleye çıkarılıp iptal edilen Nükleer Enerji Programı’nı yeniden canlandıracaklarını duyurmuştu. Açıklamanın üzerinden geçen 16 yılda, nükleer enerji konusunda Türkiye’nin attığı adımları inceledik.
Yazar
Hasan Teoman Bingöl
02 Temmuz 2004
Enerji bakanı duyurdu: Birden fazla santral düşünüyoruz
CNBC-E’de canlı yayına katılan Enerji Bakanı Hilmi Güler, “Birden fazla (santral) düşünüyoruz. Bunun yararları var. Rakam olarak 2 – 3 civarında olacak” dedi. Güler, son 30 yılda üç kez ihaleye çıkılarak iptal edilen nükleer santral projesinin yeniden canlandırılacağını ve bu kapsamda iki veya üç santralin inşa edileceğini belirtti.
20 Kasım 2004
“Santraller 2011 yılında devreye girecek”
Türkiye Atom Enerjisi Kurumunun (TAEK) Çekmece Nükleer Araştırma ve Eğitim Merkezinde incelemelerde bulunan Güler, Türkiye’nin 2010’dan sonra bir enerji darboğazına girebileceğini söyledi. Güler, “3 adet nükleer santral planlıyoruz, 2011’den itibaren peş peşe devreye girecekler” dedi.
20 Kasım 2004
28 Ocak 2005
Nükleer santral için düğmeye basıldı
Hükümet, 2012’ye dek çalıştırmak istediği nükleer santral konusunda ilk somut adımı attı. 2005 yatırım programına alınan üç santral için Elektrik Üretim A.Ş. ile Türkiye Atom Enerjisi Kurumu’nun yatırım bütçesine 7 milyon YTL’lik ödenek konuldu.
08 Şubat 2006
Güler, ortak proje için ABD’ye gitti
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Hilmi Güler, ABD Enerji Bakanı Samuel Bodman’ın davetlisi olarak çeşitli temaslarda bulunmak üzere ABD’ye gitti.
08 Şubat 2006
17 Şubat 2006
İlk santralın inşaatına 2007’de başlanacak
Enerji Bakanı Hilmi Güler’in ABD ziyaretinin ardından, nükleer santral yapımı çalışmalarına hız veren hükümet, nükleer stratejisini netleştirdi. 23 Şubat’ta Milli Güvenlik Kurulu’nun olumlu bulması halinde hayata geçirilmeye başlayacak stratejinin ilk adımı, ‘halkı ikna etmek.’ Bunu 2007’de ilk santralin yapımına başlanması, 2012’de de bitirilmesi izleyecek.
13 Nisan 2006
İlk nükleer santral Sinop’a kurulacak
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı yetkilileri, Türkiye’de ilk nükleer santralın Sinop’ta kurulacağını, değişik yerlerde de başka nükleer santrallar kurulabileceğini söyledi.
13 Nisan 2006
10 Mayıs 2007
Nükleer Enerji Yasası Meclis’te
AKP hükümeti, yıllardır süren tartışmalara rağmen nükleer santral kurulmasına ilişkin yasa tasarısını Meclis gündemine alarak yasalaştırdı.
24 Mayıs 2007
Nükleer Santral Yasası’na veto
Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer nükleer santraller kurulmasına ilişkin yasanın 3 maddesini veto etti. Sezer veto gerekçesinde “Kamu yararı yeterince gözetilmiyor ve düzenleme Hazine’ye büyük yük getirir” dedi.
24 Mayıs 2007
13 Haziran 2008
Bakan Güler’den Arap işadamlarına nükleer daveti
Türk-Arap Ekonomik Forumunun son gününde düzenlenen “Türkiye’nin Büyüyen Enerji İhtiyaçları ve Arap Bağlantıları” konulu panelde Enerji Bakanı Hilmi Güler, “Nükleer enerjiyle ilgili ihale süreci hala devam ediyor. Siz de ihaleye girebilirsiniz. Bu konuda da birlikte ortak çalışmalar yapabiliriz” diye konuştu.
24 Eylül 2008
Nükleer santrali ihalesine tek teklif geldi
Yarışma şeklindeki ihalede, 5 şirket teşekkür mektubu verirken, Türk-Rus ortaklığı olan Atomstroyexport-Inter Rao-Park Teknik Ortak Girişim Grubundan teklif geldi.
24 Eylül 2008
19 Ocak 2009
Nükleer karşıtlarından bakanlık önünde protesto
Nükleer Karşıtı Platform üyeleri, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı önünde protesto gösterisi yaparak, nükleer santral ihalesinin iptalini istedi.
24 Nisan 2009
Nükleer santral ihalesinde skandal
Nükleer santralin tek teklif ve yüksek fiyat ile tartışma konusu olan yarışmasında Komisyon’un, “Rusya’daki en pahalı benzerinin bile iki katı para istiyor” sonucuna vararak olumsuz karar verdiği ortaya çıktı. Kararın 8 Nisan’da alınmasına karşın, olumsuz karar işleme sokulmayarak, kararın değiştirilmesi ve sonucun onaylanması için Yarışma Komisyonu’na baskı yapıldığı bildirildi.
24 Nisan 2009
20 Ekim 2009
Nükleer santral ihalesi iptal edildi
Türkiye’nin ilk nükleer santralinin Mersin Akkuyu’da yapılması için Türkiye Elektrik Ticaret A.Ş. (TETAŞ) tarafından açılan ve sadece Rus Atomstroyexport, Inter Rao ve Türkiye’den Park Teknik şirketlerinin oluşturduğu ortak girişim grubunun katıldığı ihale iptal edildi.
10 Kasım 2009
Danıştay, nükleere “dur” dedi
Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu, Nükleer Santral İhalesi Yönetmeliğinin 5. ve 10. maddeleri için yürütmeyi durdurma kararı verdi.
10 Kasım 2009
14 Ocak 2010
Türkiye-Rusya nükleer santral anlaşması ihalesiz imzalandı
Başbakan Erdoğan ve Rusya Federasyonu Başbakanı Vladimir Putin, yaptıkları görüşmelerin ardından ortak bir basın toplantısı düzenlediler. Toplantıda, Türkiye ile Rusya Federasyonu arasında, “Türkiye’de Nükleer Santral Tesisi Konusunda İşbirliği Ortak Beyannamesi” imzalandı.
12 Mayıs 2010
Rusya ile işbirliği anlaşması imzalandı
Bakan Taner Yıldız, anlaşmayı 1 hafta 10 gün içinde TBMM’ye sevk etmeyi düşündüklerini söyledi.
12 Mayıs 2010
15 Temmuz 2010
Anlaşma mecliste
TBMM Genel Kurulunda, Türkiye ile Rusya Arasında Akkuyu’da Nükleer Güç Santralinin Tesisine ve İşletimine Dair İşbirliğine İlişkin Anlaşmayı Onaylayan Kanun Tasarısı, kabul edilerek yasalaştı.
23 Temmuz 2010
CHP, Akkuyu’da nükleer enerji santrali kurulmasına ilişkin yasayı Anayasa Mahkemesi’ne taşıyor
CHP’nin nükleer santral ile ilgili Anayasa Mahkemesi’ne itirazı ihalenin niteliğine ilişkin olacak. Akkuyu Nükleer Güç Santrali ile anlaşma konusunda “bir ihale anlaşmasının” Anayasa’nın 90’ıncı maddesinin uluslararası anlaşmalara verdiği üstün statüden yararlanmak için uluslararası anlaşma haline getirilerek denetim dışı bırakıldığı iddia edilecek.
23 Temmuz 2010
21 Mart 2011
Nükleer karşıtı protestolar devam ediyor
Japonya-Fukuşima’daki Daiçi Nükleer Santrali’nde meydana gelen patlamanın ardından çevreciler Türkiye’de yapılması planlanan Akkuyu ve Sinop nükleer enerji santralleri projelerinin iptali için eylemler gerçekleştirdi.
07 Haziran 2011
Nükleer santraller 2071’de kapanacak
Enerji Bakanı Taner Yıldız, Akkuyu ve Sinop’a kurulacak olan nükleer santrallerin daha inşa edilmeden kapatılacağı tarihini açıkladı. Bakan Yıldız, “Nükleer santrallerimizi 2071 yılında, yani Malazgirt zaferinin 1000. yıldönümünde kapatmayı düşünüyoruz” dedi.
07 Haziran 2011
28 Mart 2012
Greenpeace’ten Akkuyu’ya yasal itiraz
Akkuyu Nükleer Güç Santrali Projesi Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) Başvuru Dosyası’nın, Rosatom’a iade edilmesi için ÇED dairesine yasal başvuru yaptı
12 Kasım 2012
CHP’nin Nükleer Enerji Raporu Yayınlandı
Hazırlanan raporda, Fukuşima sızıntısının detayları paylaşılırken, anlaşma kapsamında teknoloji transferinin bulunmamasının üzerinde duruldu.
12 Kasım 2012
03 Mayıs 2013
Japonya ile nükleer santral anlaşması imzalandı
Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ile Japonya Başbakanı Şinzo Abe, Türk-Japon İşadamları Toplantısının ardından Sinop’a yapılması planlanan nükleer santral projesini garanti altına alan bildiriyi imzaladı.
09 Temmuz 2013
Akkuyu ÇED raporu Bakanlığa sunuldu
Akkuyu Nükleer Güç Santrali A.Ş, santral projesiyle ilgili ÇED raporunu Çevre ve Şehircilik Bakanlığına sundu.
09 Temmuz 2013
27 Temmuz 2013
Akkuyu ÇED raporu reddedildi
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Akkuyu Nükleer Enerji Santrali Projesi’nin ÇED raporunu şeklen reddetti. Bakanlık raporda eksiklikler olduğunu bildirdi.
09 Eylül 2013
Akkuyu ÇED Dosyası kabul edildi
Mersin’in Gülnar İlçesi Büyükeceli Beldesi’nde Akkuyu NGS Elektrik Üretim A.Ş. tarafından yapılması planlanan Akkuyu Nükleer Güç Santrali Projesi’ne ilişkin Çevresel Etki Değerlendirmesi Raporu (ÇED), Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nca kabul edildi.
09 Eylül 2013
22 Kasım 2013
Anayasa Mahkemesi’nden CHP’nin iptal davasına red
Anayasa Mahkemesi, CHP’nin Türkiye ile Rusya arasında imzalanan Akkuyu Nükleer Santral tesisi ile ilgili anlaşmanın onaylanmasına ilişkin yasanın iptali için açtığı iptal davasını reddetti.
28 Ocak 2014
Mersin Barosu’ndan Akkuyu için suç duyurusu
Santralde ÇED süreci tamamlanmadan inşaat çalışmalarına başlandığı gerekçesiyle Mersin Barosu Cumhuriyet Başsavcılığı’na suç duyurusunda bulundu.
28 Ocak 2014
12 Ocak 2015
Akkuyu’da skandal iddia: Sahte imza atıldı
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın onayıyla tartışmaya yol açan Akkuyu Nükleer Güç Santralı için Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) raporunu hazırladığı öne sürülen mühendislerin, raporun tesliminden altı ay önce işten çıkarıldığı öne sürüldü. “Bilirkişilere göre rapordaki sorumlu nükleer enerji mühendislerinin imzalarının taklit edildiği, raporların yatırımcı firma ve ÇED firması tarafından revize edildiği sırada hiçbir nükleer enerji mühendisi tarafından görülmediği” iddia edildi.
09 Nisan 2015
Akkuyu’daki inşaatın ilk aşamasını Cengiz Holding üstlendi
Akkuyu Nükleer Santrali’nin deniz hidroteknik kısmının yapım ihalesini Cengiz İnşaat kazandı. Mehmet Cengiz, “Teslimatta sıkıntı olmaz” dedi
09 Nisan 2015
14 Ekim 2015
3. nükleer santral İğneada’ya yapılacak
Enerji Bakanlığı, 3. Nükleer Santral’in, Kırklareli’nde bulunan İğneada ilçesine yapılacağını duyurdu. Enerji Bakanlığı Çinliler ve Amerikalılar ile mutabakat zaptı imzalandığını açıklandı.
15 Ekim 2015
Bölge halkı İğneada’ya nükleer santral istemiyor
Cumhuriyet’e konuşan Trakya Platformu Hukuk Kurulu üyesi Avukat Bülent Kaçar ise, Trakya’yı kapsayan üst ölçekli planlarda 2013 yılında yapılan değişiklikle ‘enerji üretim santralları yapabilir’ eklendiğine dikkat çekerek bu maddeye dava açtıklarını ve ‘yürütmeyi durdurma kararı’ aldıklarını söyledi.
15 Ekim 2015
16 Ekim 2015
Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Enerji Bakanlığı’nı yalanladı
Orman ve Su İşleri Bakanı Veysel Eroğlu, Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanı Ali Rıza Karaboyun’un yapımı için firmalarla görüşüldüğünü duyurduğu, İğneada’daki nükleer santralle ilgili bir çalışma ve başvuru olmadığını söyledi.
11 Temmuz 2016
Nükleer karşıtları, Akkuyu’da toplandı
Nükleer karşıtı pek çok çevreci Akkuyu’da, santralin giriş kapısı önünde eylem yaptı.
11 Temmuz 2016
22 Nisan 2017
Sinop’ta nükleer santral protestosu
Sinop’ta yaklaşık 500 kişinin yer aldığı ‘Çernobil nükleer felaketinin 31’inci yılı’ etkinliğinde nükleer santraller protesto edildi.
02 Nisan 2018
Akkuyu Nükleer Santrali’nin ilk ünitesine inşaat izni verildi
Türkiye Atom Enerjisi Kurumu’nca (TAEK) şimdi de birinci ünitenin inşası için inşaat lisansı verdi.
02 Nisan 2018
03 Nisan 2018
Erdoğan ve Putin Akkuyu Santrali’nin temelini attı
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Rusya Devlet Başkanı Putin ile birlikte Akkuyu Nükleer Güç Santrali’nin temel atma törenine katıldı. Erdoğan, santralin ilk reaktörünün 2023’te faaliyete geçmesini hedeflediklerini söyledi.
04 Aralık 2018
Japonya, Türkiye’deki nükleer santralden vazgeçiyor
Japonya’nın Sinop’ta nükleer enerji santralı kurma projesinden artan maliyetler nedeniyle vazgeçmeye hazırlandığı bildirildi.
04 Aralık 2018
14 Aralık 2018
Akkuyu NGS’nin ikinci ünitesi için sınırlı çalışma izni verildi
Türkiye Atom Enerjisi Kurumunca (TAEK), Türkiye’nin ilk nükleer güç santrali projesini yürüten Akkuyu Nükleer AŞ’ye, Akkuyu Nükleer Güç Santralinin (NGS) ikinci ünitesinin inşası için “sınırlı çalışma izni” verildi.
18 Mart 2019
Halkın üçte ikisi nükleer santrallere karşı
Mart 2018’de yapılan araştırmaya göre halkın sadece yüzde 34’ü nükleer santralleri desteklerken yüzde 66’sı karşı.
18 Mart 2019
14 Mayıs 2019
Akkuyu’daki santral inşaatında çatlak iddiası
Akkuyu Nükleer Santrali’nin “temelinde çatlak oluştu” iddiasını resmi kurumlar yalanlamadı. İddiayı endişeyle karşılayan Jeoloji Mühendisleri Odası Başkanı “Çatlama neden oluştu?” sorusuna yanıt bulamadıklarını söyledi.
27 Haziran 2019
Erdoğan açıkladı: Sinop nükleer santral projesi durdu
Gazeteci Murat Yetkin’in yazısına göre Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 2023 hedefleri arasında saydığı Japonlarla Sinop nükleer enerji santrali projesinin durduğunu açıkladı.
27 Haziran 2019
29 Ekim 2020
Akkuyu’ya ek 2 nükleer güç santrali daha yapılacak
2021 yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı’ndan yapılan derlemeye göre, Türkiye’de NGS’ler elektrik enerjisi üretim portföyüne dahil edilecek, nükleer enerjinin elektrik enerjisi üretimindeki payının artırılmasına ilişkin çalışmalar sürdürülecek ve kurumsal kapasite güçlendirilecek.
13 Ocak 2021
Mersin İnşaat Mühendisleri Odası: Çatlakla ilgili uyarılarımız dikkate alınmadı.
Akkuyu Nükleer Santrali’nin reaktör koyulacak alanda meydana gelen çatlak iddiaları üzerine açıklama yapan İnşaat Mühendisleri Odası Mersin Şubesi, uzman kişilerce acilen teknik inceleme yapılması gerektiğini belirtti.
13 Ocak 2021
02 Mart 2021
Eski Japonya Başbakanı Naoto Kan: Türkiye’ye nükleer enerjiyi tavsiye ettiğim için pişmanım, utanç duyuyorum
Japonya’daki Fukuşima nükleer felaketi sırasında başbakan olan Naoto Kan, zamanında Türkiye’ye gelip Türk yetkililere nükleer enerjiyi güçlü bir şekilde tavsiye ettiği için pişman olduğunu söyledi.
10 Mart 2021
Akkuyu’da 3.ünitenin temeli atıldı
Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Rusya Devlet Başkanı Putin Akkuyu Nükleer Güç Santrali’nin üçüncü ünitesinin temelini attı.
10 Mart 2021
02 Nisan 2021
Akkuyu’da dördüncü ünitenin temeli 2022’de atılacak
Akkuyu NGS’de üç yılda yapılan çalışmaları değerlendiren Akkuyu Nükleer AŞ Genel Müdür Birinci Yardımcısı ve Yapı İşleri Direktörü Sergey Butskikh, dördüncü ünite temel plakasına ilk beton dökülmesi işleminin 2022 yılı başında yapılmasını planladırklarını aktardı.
Kaynakça
- Milliyet, Bir değil, üç nükleer enerji santralı, 2 Temmuz 2004
- Milliyet, Nükleer enerji 7 yıl sonra geliyor , 20 Kasım 2004
- Radikal, Nükleer santralde düğmeye basıldı, 28 Ocak 2005
- Milliyet, Güler ortak proje için ABD’ye gitti, 8 Şubat 2005
- Radikal, Nükleer için tarih: 2007, 17 Şubat 2006
- Milliyet, İlk nükleer santral Sinop’a kurulacak, 14 Nisan 2006
- Evrensel, Seçim öncesi meclisin nükleer santral oyunu, 10 Mayıs 2007
- CNN Türk, Nükleer santral yasasına veto, 24 Mayıs 2007
- Milliyet, Bakan Güler’den Arap İşadamlarına nükleer daveti, 13 Haziran 2008
- Milliyet, Nükleer santral ihalesine tek teklif geldi, 24 Eylül 2008
- CNN Türk, Nükleer karşıtlarından bakanlık önünde protesto,19 Ocak 2009
- Cumhuriyet, Nükleer santral ihalesinde skandal, 24 Nisan 2009
- CNN Türk, Nükleer santral ihalesi iptal edildi, 20 Ekim 2009
- Hürriyet, Danıştay nükleere “dur” dedi, 10 Kasım 2009
- Sendika.org, Türkiye-Rusya nükleer santral anlaşması imzalandı, 14 Ocak 2010
- BBC Türkçe, Türkiye’nin ilk nükleer santralini rusya inşa ediyor, 12 Mayıs 2010
- dunya.com, Nükleer santral yasalaştı, 15 Temmuz 2010
- Hürriyet, CHP Akkuyu nükleer santrali Anayasa Mahkemesi’ne götürüyor, 23 Temmuz 2010
- NTV, Nükleer karşıtı eylemler, 21 Mart 2011
- NTV, Nükleer santraller 2071’de kapatılacak, 7 Haziran 2011
- T24, Greenpeace’ten Akkuyu’ya yasal itiraz, 28 Mart 2012
- Nükleer Enerji Raporu, Kasım 2012
- Anadolu Ajansı, Japonya ile nükleer enerji anlaşması, 3 Mayıs 2013
- Cumhuriyet, Akkuyu ÇED raporu bakanlığa sunuldu, 9 Temmuz 2013
- Anadolu Ajansı, Akkuyu NGS’nin ÇED başvurusuna red, 27 Temmuz 2013
- CNN Türk, Akkuyu ÇED dosyası kabul edildi, 9 Eylül 2013
- Hürriyet, Anayasa Mahkemesi’nden Akkuyu Kararı, 22 Kasım 2013
- CNN Türk, Mersin Barosu’ndan Akkuyu için suç duyurusu, 28 Ocak 2014
- Cumhuriyet, Akkuyu için skandal iddia: Sahte imza atıldı, 12 Ocak 2015
- Sabah, Akkuyu’nun ilk aşamasını Cengiz İnşaat üstlendi, 9 Nisan 2015
- Sözcü, 3.nükleer santral İğneada’ya yapılacak, 14 Ekim 2015
- Diken, Bölge halkı İğneada’ya santral projesine karşı, 15 Ekim 2015
- T24, Orman ve Su İşleri Bakanı, Enerji Bakanı’nı yalanladı, 16 Ekim 2015
- Sözcü, Akkuyu Nükleer Santrali’ni protesto etmek için toplandılar, 11 Temmuz 2016
- Sözcü, Sinop’ta nükleer santral protestosu, 22 Nisan 2017
- Diken, Akkuyu’da yeni aşama: Birinci ünite için inşaat lisansı verildi, 2 Nisan 2018
- DW, Erdoğan ve Putin, Akkuyu Santrali’nin temelini attı, 3 Nisan 2018
- DW, Japonya Türkiye’deki nükleer santralden vazgeçiyor, 4 Aralık 2018
- Anadolu Ajansı, Akkuyu NGS’nin ikinci ünitesi için sınırlı çalışma izni verildi, 14 Aralık 2018
- Euronews, Türkiye’de halkın üçte ikisi nükleer santrallere karşı, 18 Mart 2019
- DW, Akkuyu’daki “çatlak” bilmecesi, 14 Mayıs 2019
- Cumhuriyet, Erdoğan açıkladı: Sinop nükleer santral projesi durdu, 27 Haziran 2019
- TRT Haber, İki nükleer güç santrali daha kurulacak, 29 Ekim 2020
- Birgün, Nükleer santralda çatlak zemin tartışması sürüyor, 13 Ocak 2021
- BBC Türkçe, Eski Japonya Başbakanı Naoto Kan: Türkiye’ye nükleer enerjiyi tavsiye ettiğim için pişmanım, utanç duyuyorum, 2 Mart 2021
- Bloomberght, Akkuyu’da 3. ünitenin temeli atıldı, 10 Mart 2021
- TRT Haber, Akkuyu’da 4. ünitenin temeli 2022’nin başında atılacak, 2 Nisan 2021
Cevapla
Katkıda bulunmak ister misiniz?