Türk Kızılayı, 11 Haziran 1868 tarihinde “Osmanlı Yaralı ve Hasta Askerlere Yardım Cemiyeti” adıyla kuruldu. Kızılay’ın kuruluş amacı, savaş alanında yaralanan ya da hastalanan askerlere hiçbir ayrım gözetmeksizin yardım etmekti. 1947’de adı “Türkiye Kızılay Derneği” oldu. Kuruluşa “Kızılay” adını Atatürk verdi. Kızılay, resmi web sitesindeki tanıma göre: tüzel kişiliğe sahip, özel hukuk hükümlerine tâbi, kâr amacı gütmeyen, yardım ve hizmetleri karşılıksız olan ve kamu yararına çalışan bir gönüllü sosyal hizmet kuruluşudur.

17 Ağustos 1999’da gerçekleşen ve yüzlerce insanın ölümüyle sonuçlanan deprem felaketinden sonra Kızılay’ın ‘yeterliliği’ meclisin gündem maddelerinden biriydi. Meclis’te temsil edilen beş siyasi partiye mensup milletvekillerinin imzalarının bulunduğu Kızılay hakkında Meclis Araştırması açılmasına ilişkin önerge TBMM Başkanlığı’na sunuldu.

Kızılay’ın önemli bir gelir portföyü olduğu kaydedilen önergede, kurumun gelirleriyle şu anda verilen hizmetlerin oranının bağdaşmadığı tartışmalarına dikkat çekildi. Önergede şu görüşlere yer verildi:

“17 Ağustos’ta Kocaeli, Adapazarı, Yalova, Eskişehir, Bolu, İstanbul merkez ve ilçelerinde meydana gelen 7.4 büyüklüğündeki deprem sonrasında Kızılay tarafından alınması gereken önlemlerle yardımları zamanında ve yeterince yapamadığı, stoklarında mevcut çadırların günün koşullarına göre ihtiyacı karşılamadığı, çok eski ve yağmur geçirdiği gerek afetzedeler ve gerek basınımız tarafından ciddi eleştiri konusu yapılmıştır.”

Bu tartışmalar sırasında, Kızılay’ın Merkez Kurulu üyeleri arasında, Özer Çiller’in eski avukatı, Refahyol dönemi Başbakanlık Müsteşar Yardımcısı Recep Özcan, DYP eski milletvekili İhsan Saraçlar da bulunuyordu.

Marmara Depremi’nin ardından felaket bölgesine yardım ulaştırmakta geç kaldığı gerekçesiyle kamuoyundan büyük tepki alan Kızılay’ın 20 yıllık Genel Başkanı Kemal Demir, depo skandalının ortaya çıkmasının ardından görevinden istifa etti.

Van’da, 7.2 büyüklüğünde bir deprem meydana geldi. Depremin ardından bölgede 2 bin 262 bina yıkıldı, 5 bin 739 binanın hasarlı ve oturulamaz hale geldiği belirlendi. Resmi rakamlara göre 604 kişi hayatını kaybederken 4 bin 152 kişi yaralandı. Milat Gazetesi yazarı Nevzat Çiçek’in depremin birinci haftasında kaleme aldığı yazıda, deprem bölgesinde yaşanan organizasyon ve çadır krizine dair detaylar dikkat çekti. Çiçek yazısında, “Van ve Erciş’te mevsim kış olmasaydı, çadır sorunu her şeyin üstünü örtmesiydi ve 99 depremi baz alınsaydı aslında gerek acil müdahale de gerekse de yardım dağıtımında birçok iyileşme yaşandığını görmemiz mümkündü. Ancak özellikle arama kurtarma ekiplerinin bölgeye geç ulaştırılması en büyük sorundu. (…) Van’a uçaklar kaldırılırken sivil savunma Birlikleri başta olmak üzere diğer yardım arama kurtarma kurumlarının neden o saate kadar bekletildiğini AFAD yetkilileri açıklamalıdır” diyor. Çiçek ayrıca şu ifadelere yer veriyor: “Erciş’te ve Erciş’in büyük köylerinde en çok ihtiyaç maddesi olarak karşımıza çadır çıktı.” 

Kızılay Onursal Başkanı* da olan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın ve Başbakan Ahmet Davutoğlu’nun katılımıyla Ankara Congresium’da gerçekleştirilen Türk Kızılayı Genel Kurulu’nda bin 303 delege oy kullandı. Dr. Kerem Kınık ve Nihat Adıgüzel’in listelerinin yarıştığı genel kurulda geçerli oyların çoğunu alan Dr. Kerem Kınık genel başkan seçildi.

Topluluğun lideri “Kızıl İmam” lakabı ile bilinen Serhan Timuçin Çevik oldu. Adnan Oktar taraftarları Kızıl İmamcılar’ın silah kaçakçılığı ve fuhuş yaptığını iddia etti.

*Kızılay mevzuatının 2’nci madde, 3’ncü fıkrasına göre “Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Kızılay’ın onursal başkanıdır.”.  

Kızılay Yönetim Kurulu, Kızılay Genel Müdürlüğü’ne, Genel Başkan Danışmanı Dr. İbrahim Altan’ı getirdi. Altan, Nisan 2000 ile Nisan 2013 yılları arasında Deniz Feneri Derneği Yönetim Kurulu’nda Genel Sekreterlik görevindeydi.

Editör notu: İbrahim Altan, Almanya’nın “yüzyılın bağış yolsuzluğu” olarak adlandırdığı Deniz Feneri davasının Türkiye ayağında yargılandı. İstanbul 6. Ağır Ceza Mahkemesi, davaya ilişkin 2015 yılında hiçbir sanığa ceza vermedi. “Hizmet nedeniyle güveni kötüye kullanma, özel belgede sahtecilik ve kamu görevlisinin sahtecilik suçuna iştirak etmek”le suçlanan ve aralarında RTÜK eski Başkanı Zahit Akman ve Kanal 7 Yönetim Kurulu Başkanı Zekeriya Karaman’ın olduğu 20 sanığın çoğu beraat kararı aldı. Sanıklar arasında şimdinin Kızılay CEO’su İbrahim Altan da yer alıyordu. Gazeteci Bahadır Özgür, beraat eden Deniz Feneri yöneticilerine ilk tebrik ziyaretini SADAT’ın kurucusu olduğu ASDER’in yaptığını anımsattı.

Ankara 9’uncu Sulh Hukuk Mahkemesi, Türk Kızılayı’nı olağanüstü genel kurula götürmek üzere kayyım atadı. Mahkeme, Adalet Bakanlığı Müşaviri Mekan Sarıkaya, Kızılay Ankara İl Başkanı Ahmet Hizanlıoğlu ve Kızılay İstanbul İl Başkanı İlhami Yıldırım’ı kayyım olarak görevlendirdi.

Editör notu: Kızılay’a İstanbul İl Başkanı olarak atanan İlhami Yıldırım, eski Başbakan Binali Yıldırım’ın kardeşi.

Kızılay üyesi ve eski şube başkanı Çetin Yavuz, Güroymak Cumhuriyet Başsavcılığı’na Kızılay yetkilileri hakkında “Görevi kötüye Kullanma” nedeni ile suç duyurusunda bulundu. Suç duyurusu metninde Kızılay’a yapılan bağışların diğer vakıflara nakit olarak aktarıldığı ifade edildi.

Metinde, “2016 yılı Kurban Bayramı için hedeflenen kurban hisse miktarı 52.000 hisse olup 70.000’nin üzerinde kurban hissesi için bedel toplanmıştır. Bu hisselerin 52.000 hissesi yurt içinde ve yurt dışında Kızılay tarafından kestirilebilmiştir. Kalan hisseler kesilemediğinden bedeli Kızılay’a bağışlanmasına rağmen Kızılay Genel Merkezince başta Yeryüzü Doktorları, Diyanet Vakfı, Suriye Türkleri Eğitim ve Yardımlaşma Derneği, Aziz Mahmut Hüdayi Vakfı, Gift of Givers gibi dernek,Vakıf ve organizasyonlara nakit olarak aktarılmıştır’’ denildi.

Kızılay’ın 120 milyon euroluk ihalesi Menzil Tarikatı’na yakınlığıyla bilinen Ferhat Danışman’ın şirketi Techno Health’e verildi. ihaleyi Ferhat Danışman’ın Menzil hayranı olduğu ve sosyal medya paylaşımları ile Menzil’e övgüler dizdiği biliniyor.

Elazığ’ın Sivrice ilçesinde meydana gelen 6,8 şiddetindeki deprem sonrası Kızılay Başkanı Kerem Kınık’ın bağış talep etmesi tepkilere neden oldu.

Kızılay, Başkentgaz’ın kendisine bağışladığı 8 milyon dolarlık bağışı Ensar’a aktardığını kabul etti. Kızılay’dan yapılan açıklamada, “Hayırsever firma, Kızılay’a bağışta bulunmuş, şart olarak eğitime destek vermek amacıyla öğrenci yurdu yapılmak üzere habere konu olan vakfa aktarılmasını istemiştir” ifadeleri yer aldı.

Kızılay’ın tesisi olmadığı halde plazmadan yerli ilaç üretme ihalesi verdiği şirketin Türkiye’den topladığı kanları Almanya’ya gönderdiği ortaya çıktı. Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu müfettişleri, Kızılay’ın Kuzey Marmara Bölge Kan Merkezi’nde denetim yaptı. Kurum Başkanı Hakkı Gürsöz imzasıyla Sağlık Bakanlığı, SGK, Kızılay ile Maxicells İlaç Sanayii’ne gönderilen yazıda, Ethem Sancak’ın yeğeninin şirketinin, kanları Almanya’ya göndermesinin DNA bilgileri açısından risk yarattığı vurgulandı. Raporda, yurttaşların kanlarının bilgilendirme yapılmaksızın yurtdışına gönderilmesinin Kızılay’ın kan toplama faaliyetlerini sekteye uğratabileceği uyarısında bulunuldu.

Türk Kızılay Genel Başkanı Kerem Kınık, 103’üncü Genel Kurul’a katılan delegelerin tamamının oyunu alarak yeniden Genel Başkanlığa seçildi.

Maraş’ta meydana gelen iki büyük depremin üçüncü gününde açıklama yapan TİP Milletvekili Sera Kadıgil, “Bir tane Kızılay çadırı gören var mı? Çorba dağıtan Kızılay var mı? Niye? Başkanı İlahiyat mezunu” dedi.

Gelecek Partisi Genel Başkanı Ahmet Davutoğlu, ”Ne işi var Binali Yıldırım’ın çocuklarının Kızılay’ın başında? Bunlar bu kurumları arpalık gibi görüyorlar. Kızılay’ı, AFAD’ı kendi mülkleri gibi gördüler” dedi.

Kızılay’ın son tüketim tarihi geçmiş mamûlleri dağıttığı ortaya çıktı. Türk Mimar ve Mühendis Odaları Birliği (TMMOB) Gıda Mühendisleri Odası’nın raporunda son tüketim tarihi (STT) “2022 yılı eylül ayı” olarak belirtilen kıyma konserve ayrıntısı dikkati çekti. STT geçmiş gıda mamûllerinin kıyma ile sınırlı olmadığı belirtildi.

Kızılay’ın depremin dördüncü günü yatırım planı yaptığı ortaya çıktı. Kamuyu Aydınlatma Platformu’na (KAP) yapılan bildirime göre Kızılay, artık altın, gümüş ve borsada yatırım yapabilecek. Kızılay, parasını katılım bankalarında değerlendirebilecek.

Kızılay’dan 46 milyon TL’lik çadır satın aldığı belirtilen AHBAP, bu iddiayı doğruladı. AHBAP tarafından yapılan açıklamada, “Arkadaşlarımız, Kızılay’ın iştirakinde olan Kızılay Çadır ve Tekstil A.Ş ile görüşme gerçekleştirdiler. Ellerinde 2050 adet olduğunu öğrendiğimiz çadırların sözleşmesini hemen yaptık ve ertesi sabah 2050 tane çadırı deprem bölgesine gönderdik” denildi.

Türk Eczacılar Birliği (TEB) Başkanı Arman Üney, Kızılay’dan tanesi yaklaşık 140 bin TL’ye 5 çadır satın aldıklarını açıkladı. TEB Başkanı Arman Üney, deprem bölgesine sahra eczaneler kurmak istediklerin ancak çadır bulmakta zorlandıklarını ve Kızılay’a başvurduklarını açıkladı. Üney, ödemeyi Kızılay’ın bir iştiraki olan Kızılay Çadır ve Tekstil A.Ş.’ye yaptıklarını söyledi.

Kızılay’ın çadır sattığı tartışmaları devam ederken, depremden bir hafta sonra kurumun Trakya deposundan çekilen görüntüler ortaya çıktı. Gazeteci İsmail Arı’nın paylaştığı görüntülere göre Trakya deposunun çadırla dolu olduğu görüldü. Sarı, “Depo çadır dolu ve deprem bölgesine göndermemişler. Satmak için mi beklettiniz?” diye sordu.

CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu, Kızılay çadırları nerede diye soranlara “Be adi, be ahlaksız, be şerefsiz” diyerek hakaret eden Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a kendi sözlerini hatırlattı. Kılıçdaroğlu, “Sahi ne diyordun?” diyerek Erdoğan’ın videosunu paylaştı.

AHBAP’ın “gıda da satın aldık” dediği Kızılay’ın Başkanı Kerem Kınık, açıklama yaptı. Kerem Kınık, “Kızılay Cemiyeti kendisine gelen bağışları ihtiyaç sahiplerine ulaştırmaktadır, kesinlikle satmamaktadır. Basında yeralan konu Kızılay’a sürdürülebilir gelir üreten insani yardım afet alanında uzmanlaşmış şirketlerimizin faaliyetleridir” dedi.

Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Mansur Yavaş, “Birinci gün Afad toplantısı yapıyoruz. Toplantı esnasında Kızılay da var. 35 kamyonumuz Hatay’a gidiyor. ‘Boş gitmesin Kızılay’ın çadırını gönderelim’ dedik. ‘Çok iyi olur’ dediler. Ama kendilerinden geri dönüş almadık. Bu kamyonlar maalesef boş gittiler. Ellerinde çadır varsa çok daha çabuk Hatay’a götürmüş olacaktık” dedi.

Gazeteci Murat Ağırel, Kızılay’ın sadece çadır satmadığını bağışlanan ikinci el eşyalar için de aynı uygulamayı yaptığını söyledi. Ağırel, “Sadece çadır mı? Hayır efendim. Kızılay başka ne satmış? Hani gönderdiğimiz ikinci el eşyalar var ya. İşte onları da satmış” dedi.