Yerel seçimler sonrası İstanbul Büyükşehir Belediyesi yönetimini devralan Refah Partisi, belediye tesislerinde alkollü içki satışını yasakladı. Dönemin belediye başkanı Recep Tayyip Erdoğan, yasağı Anayasa’nın 58’inci maddesine dayandırarak ‘muhafazakar yönlerinin bir ifadesi’ olduğunu vurguladı.

Göreve başladıktan kısa bir süre sonra İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ne ait bir mekanda açılan resim sergisinin kokteylinde içki servisine izin vermeyen Erdoğan, bunun nedenini şu sözlerle açıkladı: “Ben bu şehrin yalnızca belediye başkanı değilim, aynı zamanda imamıyım ve başkalarının günahlarından da sorumluyum.”

1990’lı yıllarda, büyük ve köklü kamu kuruluşlarından TEKEL’in verimsiz olduğu ve zarar ettiği iddiaları üzerinden kamuoyunda tartışmalar yaşandı. 2001 yılında TEKEL, Özelleştirme Yüksek Kurulu’nun (ÖYK) kararıyla özelleştirme kapsam ve programına alındı. AK Parti’nin iktidara geldiği günlerde süreç devam etti ve 5 Haziran 2003 tarihinde TEKEL’in alkollü içkiler ve sigara bölümleri ayrı olarak anonim şirketlere dönüştürüldü.

2003 yılının Kasım ayında çıkılan ihalede, TEKEL’in alkollü içkiler bölümü için kurulan Alkollü İçkiler Sanayi ve Ticaret A.Ş., Nurol-Limak-Özaltın-Tütsab Ortak Girişim Grubu’nun kurduğu MEY İÇKİ A.Ş.’ye 292 milyon dolar bedelle satıldı.

Devir işlemlerinin tamamlanmasından yaklaşık 2 yıl sonra MEY İÇKİ A.Ş. şirketin hisselerinin %90’nını, Texas Pacific Group (TPG) isimli ABD’li bir yatırım şirketine yaklaşık 800 milyon dolar karşılığında satıldı.

İçişleri Bakanlığı tarafından hazırlanan ve 10 Ağustos 2005 tarihinde Resmi Gazete’de yayınlanan “İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik” ile alkollü içki satışı ve tüketimine ilişkin İçkili yer bölgesi’ tanımlaması yapıldı.

Söz konusu genelgenin, Danıştay 8. Hukuk Dairesi tarafından önce yürütmesi durduruldu, ardından iptal edildi. 

Tütün ve Alkol Piyasa Denetleme Kurumu tarafından hazırlanan ve 7 Ocak 2011 tarihinde resmi gazetede yayınlanan, alkollü içki markaları ve üreticilerinin tanıtım alanlarını kısıtlayan yönetmeliğin yürürlüğe girmesiyle beraber Efes Pilsen Spor Kulübü, 1976’dan beri kullandığı ismi değiştirerek Anadolu Efes Spor Kulübü ismini aldı.

Santralistanbul’da düzenlenmesi planlanan 11. Efes Pilsen One Love Festivali’nin iptal edilmesi için “Eyüplüler” isimli bir grup, Facebook üzerinden organize olarak içki satılması halinde Santralistanbul’a gidip etkinliği engelleyeceklerini açıkladı. Ardından da Yeşilay Cemiyeti, İstanbul Valiliği’ne başvurarak festivalin iptal edilmesini istedi.

Etkinliğin başlamasına 10 dakika kala Santralistanbul içindeki işletmelerin, içki satışı için festival organizatörlerine ruhsatlarını kullandırmayacaklarını bildirmesiyle festival 1 saat gecikmeli şekilde ve içki satışı olmadan başladı. Gelişmelerin ardından Efes Pilsen festival sponsorluğundan çekildi. Festival devam ederken alanda çevik kuvvet, zabıta ve sivil polislerce içki satışı yapılıp yapılmadığı kontrol edildi. 

One Love Festivali’nde içki satışının yasaklanmasının ardından, 2009’dan beri Santralistanbul’da yapılan sun.day.sky Festivali de “Malum sun.day.sky keyifle yapıldığında güzel, zorlamaya gelmez” açıklamasıyla iptal edildi. Önceki haftalarda Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, bir televizyon kanalında Bilgi Üniversitesi yönetimini bizzat aradığını belirterek “Nedir bu hal, biz buna üzülüyoruz dedik. Sağolsun onlar da o ana kadar işin farkında olmadığını söylediler” demiş, konuya bizzat müdahale ettiğini açıklamıştı.

Bilgi Üniversitesi yetkilileri ise, Santralistanbul’un üniversite kampüsü olmadığını, halka açık “Kültür, sanat ve eğitim platformu” olduğunu belirterek, sadece söz konusu alan içinde Bilgi Üniversitesi’nin fakültelerinin bulunduğunu söyledi.

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, Yeşilay Cemiyeti tarafından düzenlenen Global Alkol Politikaları Sempozyumu’nda alkol kullanımının yaşam tarzı olarak savunulacak bir yanının olmadığını söyledi. Erdoğan, biranın ‘milli içki’ olarak sunulduğunu belirtirken, bunun gerçeği yansıtmadığını, Türkiye’nin ‘milli içki’sinin ayran olduğunu iddia etti.

Erdoğan alkolden alınan vergiye ilişkin de “Fiyat politikaları belirledik. Yani zaman zaman bu konuda vergiler artıyorsa kusura bakmasınlar. Bizim petrol gelirimiz olmadığı için en önemli gelir kaynağımız bu.” açıklamasını yaptı.

4250 sayılı İspirto ve İspirtolu İçkiler İnhisarı Kanunu’nda değişiklik yapıldı. Değişikliğe göre 2011’de düzenlenen alkollü içki firmalarının tanıtımını kısıtlayan TAPDK yönetmeliği yasalaşmış oldu.

Kanun değişikliğiyle uygulamaya giren maddelerden bazıları şöyle:

• Alkollü içkiler, 22:00 ila 06:00 saatleri arasında perakende olarak satılamaz.
• Alkollü içkiler, işletme dışından görülecek şekilde perakende olarak satışa arz edilemez.
• Alkollü içkilerin her ne surette olursa olsun reklamı ve tüketicilere yönelik tanıtımı yapılamaz ve televizyonlarda yayınlanan dizi, film ve müzik kliplerinde alkollü içkileri özendirici görüntülere yer verilemez.
• Alkollü içkileri üretenler, ithal edenler ve pazarlayanlar her ne amaçla olursa olsun, teşvik, hediye, eşantiyon, promosyon veya bedelsiz olarak alkollü içki dağıtamazlar.

Bu düzenleme, idari boyuttaki genelgelerin ötesinde, alkollü içkilerin görünürlüğü ve erişebilirliğini kısıtlayan ilk ve en büyük yasal düzenleme oldu.

Editör notu: Devletin Alkol Politikalarını İzleme Platformu’nun, Türkiye’de 2013 yılından itibaren uygulanan alkollü içki reklam yasaklarının ölçülülük ilkesiyle bağdaşıklığını incelediği “Alkollü İçkilerin Reklam Yasağına Genel Bir Bakış” raporu, yasakların hukuki, ekonomik ve siyasal perspektifini analiz ediyor. 

Ayrıca yine platforma göre, söz konusu kanun 2011’deki yönetmelikle aynı düzenlemeleri içerse de bunları kanunlaştırmak durumu daha da ‘dokunulmaz’ kılıyor. Bu kanunu ‘çok ağır ve ölçüsüz’ olarak değerlendiren platform, kanunun toplumsal bir külfet yarattığını ifade ediyor ve Türkiye’deki reklam yasaklarının medenî dünyada eşi benzeri olmadığını not ediyor. 

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, Gezi Parkı olaylarıyla ilgili Ankara Esenboğa Havalimanı’nda yaptığı açıklamada “Dolmabahçe Camii’ne maalesef bira şişeleriyle girmek suretiyle, ayakkabıyla onu da yaptılar.” dedi. Erdoğan’ın ifadeleri üstüne işaret edilen Bezm-i Alem Valide Sultan Camii müezzini Fuat Yıldırım, açıklama yaparak camide içki içilmediğini ifade etti. Yaklaşık 1 hafta sonra Erdoğan, AK Parti İstanbul İl Kongresi’nde cami müezzinin tehdit edildiğini söyleyerek “Görüntüler elimizde, bu cuma yayınlayacağız.” dedi. Ancak Erdoğan’ın işaret ettiği görüntüler yayınlanmadı. Olay gecesiyle ilgili Terörle Mücadele polisine ifade veren cami müezzini Fuat Yıldırım, din adamı olduğunu ve bu nedenle yalan söyleyemeyeceğini belirterek “Ben cami içerisinde içki içen ya da elinde içki şişesi olan birini görmedim.” dedi. İddialar üzerine Diyanet İşleri Başkanlığı’nın başlattığı teftiş sırasında, 30 Temmuz 2013 itibariyle müezzin Fuat Yıldırım’ın görev yeri değiştirildi

Adana Valisi Mustafa Büyük, kentte her yıl düzenlenen ve yaklaşık 20 bin kişinin katıldığı Rakı Festivali’ne bu sene izin verilmeyeceğini açıkladı. Açıklamanın üzerine festivalin adı “Adana Kebap ve Şalgam Festivali” olarak değiştirildi.

İçişleri Bakanı Süleyman Soylu, 2019’da festivalin yine yasaklanmasının ardından “Ne geleneklerimizde, göreneklerimizde, ananelerimizde ne de herhangi bir durumla örtüşebilir bir durum değildir.” ifadelerini kullandı.

İstanbul Cihangir’deki bir plak dükkanında Radiohead grubunun yeni çıkan albümü için yapılan etkinlik, içki içildiği bahanesiyle saldırıya uğradı. 30 kişinin bulunduğu etkinliğe saldıran 3 kişilik grup, dükkan sahibini sürükleyerek dükkandan çıkardı ve darp etti. Saldırıda 2 kişi yaralandı. 3 saldırgan daha sonra gözaltına alındı. Ertesi gün saldırıyı protesto etmek amacıyla Firuzağa Meydanı’nda toplanan 300 kişilik gruba polis biber gazı ve mermilerle müdahale etti. 

Çukur dizisinin 23’üncü bölümünün bir sahnesinde çalan Mehmet Güreli’nin ‘Kimse Bilmez’ şarkısındaki ‘şarap’ kelimesinin RTÜK tarafından sansürlendiği bildirildi.

Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi 70.Yıl Kutlama Töreni’nde konuşan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, dindar nesil yetiştirme hedeflerini yineleyerek, “Dindar gençlik bilecek ki alkol haramdır. Dolayısıyla o yola tevessül etmeyecek. Ve bu konularda atılacak adımlarla dindar neslin olduğu bir ülkede ben inanıyorum ki tüm manevi değerler bir anda yüksek bir sıçrama yapacak ve birbirini Allah için seven bir millet ortaya çıkacaktır.” ifadelerini kullandı.

İstanbul, İzmir, Mersin, Aydın, Muğla, Kırıkkale, Trabzon ve Zonguldak’ta metil alkol zehirlenmesinden 9 günde 12 günde 67 kişi hayatını kaybetti.

Emniyet Genel Müdürlüğü, 13 Ekim 2020 tarihinde yaptığı açıklamada, 5-11 Ekim tarihleri arasında sahte ve kaçak içkiden kaynaklı ölümlere ilişkin gerçekleştirilen operasyonlar neticesinde yakalanan 58 şüpheliden 7’sinin tutuklandığını duyurdu.

Yapılan açıklamaya göre operasyonlarda 17 bin litreye yakın etil alkol ve 2 binin üzerinde sahte alkollü içki ele geçirildi.

Koronavirüs pandemisi nedeniyle hafta içleri 21:00-05:00 saatleri arasında, hafta sonları tam kapanma şeklinde uygulanan sokağa çıkma yasağı süresince tekel bayiler ve marketlerde alkol satışı yasaklandı.

CHP Genel Başkan Yardımcısı Veli Ağbaba, konuya ilişkin olarak yaptığı paylaşımda “AKP’nin derdi virüs değil, hayat tarzı! Tekel ürünlerinden yüzde 270’e varan oranlarda vergi alan zihniyetin seküler yurttaşları cezalandırdığı yetmemiş olacak ki şimdi bu kararla esnafları da cezalandırmaya çalışıyor.” ifadelerini kullandı.

İçişleri Bakanı Süleyman Soylu, Koronavirüs pandemisi sebebiyle uygulanan 17 günlük sokağa çıkma yasağı süresi boyunca zincir marketlerde ve tekel bayilerde içki satışının olmayacağını açıkladı. Konuyla ilgili Twitter üzerinden bir açıklama yapan Tekel Bayileri Platformu Başkanı Özgür Aybaş, “Genelgede ‘alkol satışı yasak’ diye bir ibare, madde dahi yok… Maalesef üzülerek söylüyorum; 17 Mayıs’a kadar ülke genelinde pandemi ve Ramazan ayı bahanesi ile alkol satışı yasaklanmıştır” ifadelerini kullandı.

Devletin Alkol Politikaları İzleme Platformu’nun derlediği verilere göre, 2021 yılında kayıt dışı alkollü içkilere yönelik 720 operasyon yapıldı ve toplam 1 milyon 135 bin 172 litre içki ele geçirildi. 2021 yılında Türkiye’de 109 kişi sahte içkiye bağlı metil alkol zehirlenmesiyle hayatını kaybetti.

• Rakı (70cl)
  • Vergisiz fiyatı: 95 TL
  • Toplam vergi: 240 TL
  • Satış fiyatı: 335 TL
  • Vergi oranı: %280
• Bira (50cl)
  • Vergisiz fiyatı: 10.16 TL
  • Toplam vergi: 14.84 TL
  • Satış fiyatı: 25 TL
  • Vergi oranı: %146

• Türkiye alkol tüketiminde AK ülkeleri arasında sonuncu
• Vergi oranında ise AK ülkeleri arasında 3.
• Tüketim ortalaması: